Τίμησα την Παγκόσμια Μέρα της Ποίησης με Γιάννη Ρίτσο

Το ποίημα είναι τ΄ αρνητικό της σιωπής


Αφιερωμένη στο Γιάννη Ρίτσο η φετινή χρονιά, που το Υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε ως «έτος Ρίτσου», ενώ το Ε.ΚΕ.ΒΙ. προγραμματίζει εκδηλώσεις για να τιμήσει το μεγάλο δημιουργό . Εκατό χρόνια πέρασαν από τη γέννηση του στη Μονεμβασιά . Ο πατέρας του μεγαλοκτηματίας , χάνει την περιουσία του , ενώ , παράλληλα με την οικονομική καταστροφή της οικογένειας, η μητέρα του και ο αδελφός του πεθαίνουν το 1921 από φυματίωση. Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο , έρχεται στην Αθήνα, όπου εργάζεται ως δακτυλογράφος , λίγο καιρό όμως μετά προσβάλλεται κι αυτός από φυματίωση. Επιστρέφει στη Μονεμβασιά όπου η ποίηση, η ζωγραφική και η μουσική είναι οι σύντροφοι του . Γύρω στα 1927 νοσηλεύεται στο σανατόριο Σωτηρία για τρία χρόνια. Εκεί ο Ρίτσος γνωρίζεται με μαρξιστές και διανοούμενους της εποχής του. Εκεί μυείται στα κουμμουνιστικά ιδεώδη. Από το φθινόπωρο του 1930 και για ένα χρόνο ζει στα Χανιά, αρχικά στο Άσυλο Φυματικών της Καψαλώνας και μετά από προσωπική καταγγελία του για τις άθλιες συνθήκες ζωής που επικρατούσαν εκεί , μεταφέρεται μαζί με όλους τους τροφίμους σε άλλο σανατόριο. . Τον Οκτώβρη του 1931 επιστρέφει στην Αθήνα . Σκηνοθετεί, συμμετέχει σε παραστάσεις. Η υγεία του βελτιώνεται σταδιακά. Το 1932 ο πατέρας του μπαίνει στο Ψυχιατρείο στο Δαφνί , όπου και πεθαίνει μερικά χρόνια αργότερα. Η πρώτη ποιητική συλλογή δημοσιεύεται το 1934 με το τίτλο Τρακτέρ κάτω από το ψευδώνυμο Ι.Σοστίρ. Την ίδια χρονιά προσλαμβάνεται ως επιμελητής εκδόσεων του οίκου Γκοβόστη και γράφεται στο Κ.Κ.Ε.. Οι νεκροί μιας διαδήλωσης καπνεργατών , που χτυπήθηκε από την αστυνομία , στη Θεσσαλονίκη τον οδηγούν στον «Επιτάφιο»:

΄Ησουν καλός κι ήσουν γλυκός κι είχες τις χάρες όλες
Όλα τα χάδια του αγεριού, του κήπου όλες τις βιόλες

Το 1937 νοσηλεύεται στο σανατόριο της Πάρνηθας. Γράφει την «Εαρινή Συμφωνία»:

Η αγάπη
Πιο μεγάλη
Απ΄ τη σιωπή
Γεφυρώνει το θεό με τον άνθρωπο
Και γεμίζει το απέραντο χάσμα
Με φτερά και λουλούδια

Κατά τη διάρκεια της κατοχής ο Ρίτσος ζει κατάκοιτος, παρόλα αυτά συμμετέχει στη δραστηριότητα του μορφωτικού τμήματος του ΕΑΜ. Το 1943 εκδίδεται η «Δοκιμασία»:

Κάθε άνθρωπος έχει τη θέση του στον ήλιο
Κάθε άνθρωπος έχει ένα όνειρο. Κάθε άνθρωπος
Έχει έναν ουρανό πάνου από την πληγή του
Κι ένα μικρό παράνομο σημείωμα της άνοιξης μέσα στην τσέπη του.

Το 1948 εξορίζεται λόγω της αριστερής δράσης του διαδοχικά στη Λήμνο, τη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη. ‘ Όταν επιστρέφει στην Αθήνα, πολιτεύεται στην ΕΔΑ. Το 1954 παντρεύεται την παιδίατρο Φαλίτσα Γεωργιάδου από τη Σάμο, με την οποία αποκτούν μια κόρη την Έρη.
Δημοσιεύει τη γνωστή «Σονάτα του Σεληνόφωτος»:

Το ξέρω πως καθένας μονάχος πορεύεται στον έρωτα,
Μονάχος στη δόξα και στο θάνατο.
Το ξέρω. Το δοκίμασα. Δεν ωφελεί.
΄Αφησέ με να ΄ρθω μαζί σου.

Το 1956 ταξιδεύει στη Σοβιετική Ένωση ως μέλος αντιπροσωπείας διανοουμένων και δημοσιογράφων . Γράφει τις εντυπώσεις του στην «ΑΥΓΗ». Το 1966 εκδίδεται η «Ρωμιοσύνη»:

Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,
Αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ΄ τα ξένα βήματα,
Αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνον στον ήλιο,
Αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.

Μετά το πραξικόπημα του 1967 εξορίζεται ξανά, αυτή τη φορά στη Γυάρο , τη Λέρο και τη Σάμο, όπου περιορίζεται στο σπίτι της γυναίκας του για λόγους υγείας. Τα βιβλία του απαγορεύονται .
Το 1973 κυκλοφορούν τα «Δεκαοκτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας»:

Κουβέντα μ΄ ένα λουλούδι
-Κυκλάμινο, κυκλάμινο, στου βράχου τη σχισμάδα,
Πού βρήκες χρώματα κι ανθείς, πού μίσκο και σαλεύεις;
-Μέσα στο βράχο σύναζα το γαίμα στάλα-στάλα,
Μαντήλι ρόδινο έπλεξα κι ήλιο μαζεύω τώρα.

Λίγο αργότερα το «Καπνισμένο Τσουκάλι»:

Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε αδελφέ μου απ' τον κόσμο.
Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο.

Μετά την πτώση της δικτατορίας και τη μεταπολίτευση έζησε κυρίως στην Αθήνα και τιμήθηκε για το έργο του από την Ελλάδα και άλλες χώρες του κόσμου. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα διεθνή βραβεία Ποίησης στο Βέλγιο, στην Σόφια και στη Γαλλία , το βραβείο Λένιν , το Διεθνές Βραβείο του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης , το βραβείο Ποιητή Διεθνούς Ειρήνης του ΟΗΕ. Ανακηρύσσεται μέλος της Ακαδημίας του Μάιντς της Ομοσπονδιακής Γερμανίας το 1970 , επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. το 1975 και του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1987. Το 1986 προτείνεται για το βραβείο Νόμπελ. ΄Εφυγε από τη ζωή το Νοέμβρη του 1990 και η σορός του ενταφιάστηκε στη γενέτειρά του, όπως ήταν η επιθυμία του.

Το έργο του Γιάννη Ρίτσου αποτελείται από εκατό ποιητικές συλλογές και πολλές μεταφράσεις. Πολλά έργα του μεταφράζονται και εκδίδονται στο εξωτερικό. Η ποίησή του είναι διαποτισμένη από το όραμά του για το μέλλον, από τις ιδέες της Αδελφοσύνης, της Ειρήνης και της Ελευθερίας, μιλά για τρακτέρ, για πυραμίδες, για την άνοιξη και τον χειμώνα , για τις γειτονιές του κόσμου, για το νεκρό σπίτι και το καπνισμένο τσουκάλι, για την ανυπότακτη πολιτεία , για το σώμα και το αίμα, για πέτρες και γέφυρες, για τον έρωτα και τον θάνατο. ΄Αλλοτε αγωνιστικός, άλλοτε τρυφερός, άλλοτε στοχαστικός παρηγορητής κι άλλοτε παθιασμένος επαναστάτης , δραματικός, αλλά και ρεαλιστής, επικός, αλλά και λυρικός, ο Γιάννης Ρίτσος , ο μεγάλος βάρδος της Αριστεράς, είναι ένας από τους μεγαλύτερους ΄Ελληνες ποιητές.

Αν άφεση δεν είναι η ποίηση, …
Τότε, από πουθενά μην περιμένουμε έλεος.