Πέμπτη 20 Αυγούστου 2020

RAY BRADBURY : ΦΑΡΕΝΆΙΤ 451, μτφρ. Βασίλης Δουβίτσας. εκδ. ΑΓΡΑ

΄Ενα παιδί περπατούσε σε μια ακρογιαλιά, όπου είχαν ξεβραστεί εξαιτίας της παλίρροιας χιλιάδες αστερίες. ΄Εσκυψε και πήρε έναν αστερία και τον πέταξε στη θάλασσα. Οι άνθρωποι γύρω του γέλασαν μαζί του και του είπαν ότι οι αστερίες είναι χιλιάδες κι αυτή του η πράξη δεν δημιούργησε κάποια διαφορά. Το παιδί απάντησε με σοφία ότι για τον συγεκριμένο αστερία υπάρχει διαφορά.

Η ατομική ευθύνη είναι πολύ σημαντική για την πρόοδο της ανθρωπότητας, για την απελευθέρωσή της από τον Μεσαίωνα του πνεύματος και την Καθήλωση μπροστά στην τηλεόραση και τους υπολογιστές. Η γραφή θα σώσει τον άνθρωπο και η τέχνη έχει μεγάλη αποστολή, όπως διαπιστώνουν όλοι οι άνθρωποι του πνεύματος. Το βιβλίο είναι η καρδιά της λογοτεχνίας, το συναίσθημα, οι αναμνήσεις, τα αγγίγματα και η αφοσίωση. Το βιβλίο του Ray Bradbury, Φάρενάιτ 451, αναφέρεται στην καύση των βιβλίων, σε μια εποχή που αυτή είχε ήδη υλοποιηθεί είτε στη σταλινική Ρωσία είτε στη Γερμανία του Χίτλερ είτε ενσωματωμένη στην αντικομμουνιστική υστερία των ΗΠΑ. Το δυστοπικό μέλλον ήταν ήδη πίσω του, τρομερό και δυσοίωνο. “΄Ηταν απόλαυση να καις”, οι πρώτες σειρές του βιβλίου. “Κάποιος άνθρωπος μπορεί να χρειάστηκε μια ολόκληρη ζωή για να καταγράψει τις σκέψεις του, παρατηρώντας τον κόσμο και τη ζωή, κι έρχομαι εγώ μέσα σε δύο λεπτά και μπαμ! Πάνε όλα! (σελ. 84)”. Οι πυρονόμοι είναι τα αγόρια της Ευτυχίας, το Ντουέττο των Μακαρίων, που εμποδίζουν τους ανθρώπους να ασχολούνται με περίεργα πράγματα, όπως η φιλοσοφία ή η κοινωνιολογία. ΄Αλλωστε τί είναι η φωτιά; “Η πραγματική ομορφιά της είναι ότι καταστρέφει την ευθύνη και τις συνέπειες” (σελ. 174).

Οι άνθρωποι περιορισμένοι σε πόλεις, χωρίς ορίζοντα, φαντασία και φιλία, ζουν σ΄ ένα πλασματικό κόσμο, όπου η οικογένεια αποτελείται από παρουσιαστές της τηλεόρασης, “Ποιος έχει καταφέρει να ξεγλιστρήσει από την αρπάγη των τηλεοράσεων τοίχου άπαξ και τις σπείρει στο σαλόνι του;”, όπου οι πόλεμοι αρχίζουν και τελειώνουν σε μια μέρα. “ Τα πάντα εξαρτώνται από το τί εννοεί ο καθένας κοινωνικότητα... Για μένα κοινωνικότητα είναι ... να συζηταω για το πόσο παράξενος είναι ο κόσμος. Είναι ωραίο να βρίσκεσαι με άλλους ανθρώπους”, εξομολογείται η Κλαρίς. Η επινόηση ενός εξιλαστηρίου θύματος αποτελεί καθημερινότητα. ΄Οταν ξαφνικά η διαπίστωση “Δεν ήταν ευτυχισμένος. Δεν ήταν ευτυχισμένος¨, αποδίδει την πραγματική κατάσταση του πρωταγωνιστή του βιβλίου Μόνταγκ.

Αλλά ακόμη και σήμερα η διακίνηση ιδεών και η ελευθερία βούλησης του καθενός μας καθοδηγούνται ως ένα βαθμό, λιγότερο ή περισσότερο για τον καθένα μας, από τα ΜΜΕ και την εξουσία, πολιτική ή θρησκευτική. Καταναλώνουμε αυτό που μας σερβίρεται και οι επιλογές μας κατευθύνονται από τους πυρονόμους της σκέψης. Η γνώση είναι το γκουγκλάρισμα και κάθε άλλη μηχανή αναζήτησης. “...΄Οσο αυξάνει ο πληθυσμός, τόσο πληθαίνουν και οι μειονότητες.... Η τεχνολογία, οι χειραγωγούμενες μάζες και η πίεση των μειονοτήτων ήταν που έγειραν την πλάστιγγα, δόξα τω Θεώ. Και σήμερα, χάρη σ΄ αυτά, μπορείς να είσαι ευτυχισμένος όλη την ώρα και είσαι ελεύθερος να διαβάζεις κόμικς, τις παλιές καλές ομολογίες και τα οικονομικά έντυπα”, ισχυρίζεται ο Μπήτυ.

Μόνο το βιβλίο μπορεί να μας απελευθερώσει, καθώς επεκτείνει τη γνώση, καλλιεργεί το συναίσθημα , ζωντανεύει τη φαντασία. “Πρέπει να έχουν κάτι τα βιβλία, κάτι που εμείς δεν μπορούμε να το φανταστούμε, για να κάνουν μια γυναίκα να παραμείνει μέσα σε ένα σπίτι που καίγεται, πρέπει να υπάρχει κάτι εκεί μέσα. Δεν μένεις έτσι για πλάκα” (σελ. 83)

Ο Bradbury έρχεται από τη δεκαετία του ΄50 στην εποχή μας, επίκαιρος και με εξαιρετική διορατικότητα και μας παρουσιάζει ένα εξαιρετικό δοκίμιο για τον ρόλο του βιβλίου στην εξέλιξη της ανθρωπότητας και έναν ύμνο στην προσωπική ευθύνη. “Ο καθένας μας πρέπει να αφήνει κάτι πίσω του όταν πεθαίνει... Κάτι που να το έπιασες με το χέρι σου, με όποιον τρόπο, έτσι ώστε η ψυχή σου να έχει κάπου να πάει όταν πεθάνεις και όταν οι άνθρωποι κοιτάζουν εκείνο το δέντρο ή το λουλούδι που φύτεψες, να είσαι εκεί.... Η διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο που απλώς κουρεύει το γκαζόν και στον πραγματικό κηπουρό είναι το άγγιγμα. Ο πρώτος θα μπορούσε να μην ήταν εκεί καθόλου, ο κηπουρός θα είναι εκεί για πάντα” (σελ. 229). Ας μολυνθούμε όλοι από το μικρόβιο της αγάπης για τα βιβλία.... Ας αναπνέουμε, όπως ο συγγραφέας, την πιο εξαίσια γύρη στον κόσμο, τη γύρη των βιβλίων, με την οποία απέκτησε τις λογοτεχνικές του αλλεργίες (σελ. 264).

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: