Δεν οφείλεις τίποτε ή ... οφείλεις τίποτε;

Ξεφυλλίζοντας το ιστορικό μυθιστόρημα ΜΗΔΕΝ του Ντένι Γκετζ είχα μία δυσπιστία. Αγνοώντας τον συγγραφέα , ή μάλλον γνωρίζοντας μόνο ότι με το έργο του προσπαθεί να εξοικειώσει το αναγνωστικό κοινό με τα μαθηματικά, ήμουν καχύποπτη ως προς την ακρίβεια του χρόνου και του τόπου που αναφέρονται στο βιβλίο, αλλά και ως προς την σειρά των γεγονότων, δημιουργώντας την πεποίθηση αρχικά ότι αυτό που έγραφε, το έγραφε απλά και μόνο για να υποστηρίξει την εξέλιξη της γνώσης των αριθμών, της γραφής και των υπολογισμών και ότι η υπόλοιπη ιστορία ήταν απλά ένα σκηνικό για να στήσει το κατασκεύασμά του. ΄Ολη αυτή τη άποψή μου ανατράπηκε πολύ σύντομα.
Μελετώντας ιστορικούς χάρτες είδα ότι οι πρώτοι μόνιμοι καλλιεργητές της Μεσοποταμίας εντοπίζονται γύρω στην 6η χιλιετία π.Χ. Ο πολιτισμός των Σουμερίων θεωρείται ο αρχαιότερος γνωστός πολιτισμός. Γύρω στον 3ο αιώνα π.Χ., οπότε και αρχίζει ο μύθος του Γκετζ στην πόλη Ουρούκ , οι πόλεις-κράτη συνενώνονται κάτω από μοναρχικό καθεστώς. Χρησιμοποιείται η σφηνοειδής γραφή. Αργότερα γύρω στον 2ο π.Χ. αιώνα, οπότε και εξελίσσεται η δεύτερη ζωή της Αεμέρ, ο Σαργών της Ακκάδ δημιουργεί βασίλειο , στο οποίο η πόλη Ουρ ξεχωρίζει . Γύρω στα 500 π.Χ. , τρίτη ζωή της Αεμέρ, η Βαβυλώνα γνωρίζει άνοδο και ευημερία. Ακολουθεί η τέταρτη ζωή , τον 9ο περίπου μ.Χ. αιώνα στη Βαγδάτη και τέλος το βιβλίο αρχίζει και τελειώνει με την πέμπτη ζωή της Αεμέρ, στο σημερινό Ιράκ, κατά την αμερικανική εισβολή του 2003, οπότε έγινε ο Β΄ πόλεμος του Κόλπου.
Ο Γκετζ έζησε για δύο χρόνια στη Μεσοποταμία, ένιωσε τον παλμό των Σουμερίων, διέπλευσε τον Τίγρη, όπως εξομολογείται σε συνέντευξή του τον Μάη του 2008, όταν ήλθε στην Ελλάδα. Στο βιβλίο «Μηδέν» μας διηγείται την ιστορία της Μεσοποταμίας, των απλών ανθρώπων που κατοίκησαν αυτή τη γη , που με την επινοητικότητα και τις καινοτόμες ιδέες τους δημιούργησαν και βελτίωσαν τη γραφή και τον υπολογισμό των ποσοτήτων με τους αριθμούς. ΄Όλα αυτά τα επιτεύγματα αναδύονται μπροστά μας μέσα από τις πέντε ζωές της κεντρικής ηρωίδας, της «πολυπρόσωπης» Αεμέρ , που άλλοτε σαν ιέρεια, άλλοτε σαν ονειροκρίτης, άλλοτε σαν χορεύτρια και κλέφτρα, άλλοτε σαν ιερόδουλη και άλλοτε σαν αρχαιολόγος, αναζητά τη γνώση, αλλά ταυτόχρονα αναζητά και τον εαυτό της.
Παρούσα σ΄ όλο το βιβλίο η απουσία, το κενό , το μηδέν που έχει τη δυναμική να οδηγήσει στην πνευματικότητα, στην ολοκλήρωση, στο όλο, η ακινησία που υπάρχει πριν ακόμη δημιουργηθεί η ιδέα της κίνησης , την γεννά και μόλις την γεννήσει ενώνεται μαζί της δημιουργώντας το ένα. ΄Ισως διακινδυνεύοντας μία αυθαίρετη ερμηνεία ενός συμβόλου που ίσως και να μην υπάρχει, η Αεμέρ να μην είναι παρά η ίδια η περιοχή της Μεσοποταμίας που αναζητά να διατηρήσει την ταυτότητά της και να διασφαλίσει την πολιτισμική της κληρονομιά, έχοντας αφομοιώσει τη γνώση των λαών της Μεσογείου και μεταδίδοντάς την σε άλλους λαούς. Η Αεμέρ , η οποία στις τέσσερις ζωές της δεν γνωρίζει τη συζυγική και την μητρική αγάπη, αλλά σήμερα, το 2003, είναι έγκυος, εγκυμονώντας ένα νέο Ιράκ, που να μπορεί να ανήκει στον εαυτό του, να διαχειρίζεται τον εαυτό του, γεγονός που ίσως να είναι αληθινό, αλλά είναι τελικά θέμα πολιτικής εκτίμησης.
Σύμφωνα με την συνέντευξη του Ντένι Γκετζ που αναφέραμε παραπάνω, ο συγγραφέας αναρωτιέται «τι θα γίνει αυτός ο τόπος που διαμελίζεται ανάμεσα σε δύο τρομοκρατίες, εκείνη του Μπους και εκείνη της Αλ Κάιντα; Να ευχηθούμε να εξουδετερώσουν η μία την άλλη, ώστε να αφήσουν τη θέση τους σε ανθρώπους που θα ξαναχτίσουν τη χώρα από την αρχή;» Αυτή είναι η ευχή και η ελπίδα του συγγραφέα που εκφράζεται μέσα από το βιβλίο, ένα βιβλίο που δεν είναι η ιστορία του μηδενός, αλλά η ιστορία μιας γυναίκας που διασχίζει την απουσία.