Να έχεις υπομονή, γιατί ο κόσμος είναι απέραντος...

Από το άρθρο του Ηρακλή Μπογδάνου, μηχανικού λογισμικού, που δημοσιεύθηκε την 12 Μαρτίου 2000, στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, αντιγράφω κάποια κομμάτια επιλεκτικά σχετικά με το μαγευτικό και καινοτόμο για την εποχή του βιβλίο "Επιπεδοχώρα":

"Στα 1884 κυκλοφορεί σε Λονδίνο και Νέα Υόρκη η νουβέλα «Επιπεδοχώρα» του μυστηριώδους κυρίου Α Square, πίσω από το ψευδώνυμο του οποίου κρυβόταν ο επιφανής κληρικός, μελετητής του Σαίξπηρ και εκπαιδευτικός Αντουιν Αμποτ Αμποτ. Το διασκεδαστικό και ευφάνταστο έργο αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο ο αφηγητής ­ ένα τετράγωνο με ανησυχίες ­ περιγράφει τον, αυστηρά ιεραρχημένο, επίπεδο κόσμο των δύο διαστάσεων όπου κατοικεί και τους σχηματικούς συμπολίτες του. Στο δεύτερο μέρος ο τετράγωνος ήρωας ταξιδεύει σε άλλες διαστάσεις: αρχικά ονειρεύεται ένα γραμμικό ­ μιας διάστασης ­ σύμπαν του οποίου οι κάτοικοι δεν μπορούν να τον καταλάβουν, κατόπιν δέχεται την καθοριστική επίσκεψη μιας σφαίρας ­ πλάσματος του χωρικού, τρισδιάστατου κόσμου ­ και τέλος υποθέτει την ύπαρξη μιας πραγματικότητας τεσσάρων διαστάσεων τρομοκρατώντας έτσι τον αυτάρεσκο σφαιρικό επισκέπτη του. Το δημοφιλές βιβλίο αντιμετωπίστηκε έκτοτε είτε ως επιστημονική φαντασία είτε ως κοινωνική σάτιρα, καθώς και στην «Επιπεδοχώρα» κυριαρχούσαν οι κλειστές βικτωριανές κάστες και ο αποκλεισμός των γυναικών από τη δημόσια ζωή. Για τον ίδιο τον Αμποτ πάντως πρέπει να σήμαινε κάτι ακόμη πιο προσωπικό και βαθύ. Έλυνε μεμιάς το ασυμβίβαστο θεολόγου και επιστήμονα, καθωσπρεπισμού και ελεύθερου πνεύματος: ο Θεός θα πρέπει να είναι ον από άλλη διάσταση, γι' αυτό η έρευνα και η λογική μας δεν μπορούν να τον πλησιάσουν.
Ας δούμε πιο προσεκτικά τη γεωγραφία της «Επιπεδοχώρας». Δεν υπάρχει ήλιος ούτε ουράνια σώματα. Τα σπίτια είναι όλα χωρίς παράθυρα, πενταγωνικά ­ τα τρίγωνα απαγορεύτηκαν από την Πολεοδομία, τα τετράγωνα σώζονται μόνο σε καθυστερημένες αγροτικές περιοχές. Οι γυναίκες είναι απλές ευθείες γραμμές και βρίσκονται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας. Χάρη στο σχήμα τους μπορούν να γίνουν αόρατες και θεωρούνται εντελώς ανυπόληπτες. Κάθε κοινωνική τάξη έχει το δικό της σχήμα: στρατιώτες και εργάτες είναι ισοσκελή τρίγωνα, οι μικροαστοί ισόπλευρα τρίγωνα, οι «κύριοι» και οι επιστήμονες τετράγωνα ή πεντάγωνα, οι ευγενείς κανονικά πολύγωνα και οι ιερείς κύκλοι. Όλα τα αρσενικά παιδιά ανώτερης τάξης εξασφαλίζουν μία πλευρά παραπάνω από τον πατέρα τους ­ για λόγους κοινωνικής κινητικότητας ­ αλλά και έμποροι ή στρατιώτες είναι πιθανόν να ανεβούν αν αποκτήσουν πολλά χρήματα ή ανδραγαθήσουν στη μάχη. Κεντρικό σύνθημα της εξουσίας προς τους πολίτες είναι το «Φροντίστε το σχήμα σας!», ενώ η ζωή εξελίσσεται μάλλον μονότονα αφού οι τέχνες χαρακτηρίστηκαν ανατρεπτικές και απομονώθηκαν.
Tι νέο έχει να προσφέρει η «Επιπεδοχώρα»; Την ξεχασμένη αλήθεια ότι δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τις αισθήσεις μας και πως η κοινή λογική είναι συνήθως συντηρητική και στενόμυαλη. Το έργο αποτελεί την κρυφή έξοδο κινδύνου από τον δεδομένο, αυτάρεσκο κόσμο μας. Διαθέτει μια γεύση ανώτερης, πιο καθαρής ύπαρξης. Η γραφή του καταφέρνει να μας παρασύρει ­ όπως το λευκό κουνέλι την Αλίκη ­ σε μια ζόρικη αλλά μαγική πραγματικότητα".