Ατίκ Ραχιμί: Η Πέτρα της Υπομονής

Ο Ατίκ Ραχιμί γεννήθηκε στην Καμπούλ το 1962. Το 1973, ο πατέρας του τον έστειλε στο γαλλόφωνο λύκειο αρρένων της πόλης. Εκείνη τη χρονιά άλλαξε η ζωή του. Με την ανατροπή της μοναρχίας ο πατέρας του συνελήφθη από τη νέα κυβέρνηση και εξαφανίστηκε για τέσσερα χρόνια. Το 1978 έγινε δεύτερο πραξικόπημα και ένα χρόνο μετά εισέβαλε η Σοβιετική Ενωση.
Το 1984, όταν ήρθε η ώρα να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, αρνήθηκε και εγκατέλειψε τη χώρα. Κατέφυγε στο Πακιστάν και ζήτησε άσυλο στη γαλλική πρεσβεία. Τον πρώτο καιρό στη Γαλλία ζούσε σε ένα χωριουδάκι κοντά στη Ρουέν. ΄Αρχισε να γράφει γύρω στα 1996. ΄Εγραψε το “Στάχτες και Χώμα”, ως διαμαρτυρία για την εγκατάλειψη του αφγανικού λαού από τη διεθνή κοινότητα.
Το 2008 βραβεύεται με το βραβείο Γκονκούρ για το νέο του μυθιστόρημα, την Πέτρα της Υπομονής.
Σε μια βομβαρδισμένη πόλη, στο Αφγανιστάν ή κάπου αλλού, μια νεαρή γυναίκα κάθεται δίπλα στον τραυματισμένο άντρα της που ψυχορραγεί. Του μιλάει για τα όνειρά της, τη ζωή της, τα θέλω της, για τον πόλεμο, τη βία και το φόβο. Καθώς οι στρατιώτες στους γύρω δρόμους σκοτώνουν και λεηλατούν, αυτή εξομολογείται όσα δεν έχει τολμήσει να πει μέχρι τώρα. Και ο άντρα της γίνεται γι΄ αυτήν η πέτρα της υπομονής:
«Τώρα καταλαβαίνω επιτέλους τι έλεγε ο πατέρας σου σχετικά με μια ιερή πέτρα. Του είχε γίνει εμμονή. Ξέρεις, αυτή την πέτρα που τη βάζεις μπροστά σου… και μπροστά της θρηνείς για όλες τις δυστυχίες σου, όλες τις οδύνες σου, τους πόνους σου, τις κακοτυχίες σου.. της εμπιστεύεσαι ό,τι έχεις στην καρδιά σου και δεν τολμάς να αποκαλύψεις στους άλλους. Της μιλάς, της μιλάς. Και η πέτρα σ’ ακούει, ρουφάει κάθε λέξη σου, κάθε μυστικό σου, μέχρι που μια ωραία πρωία σπάει. Γίνεται κομμάτια. Εκείνη τη μέρα λυτρώνεσαι απ΄ όλες τις οδύνες σου, απ΄ όλα σου τα βάσανα.
Σενγκέ σαμπούρ! Αυτό είναι το όνομα της πέτρας! σενγκέ σαμπούρ, η πέτρα της υπομονής, η μαγική πέτρα! Ναι, εσύ είσαι η σενγκέ σαμπούρ μου! Θα σου πω τα πάντα, σενγκέ σαμπούρ μου, τα πάντα.. Μέχρι να λυτρωθώ από τα βάσανά μου, από τις πίκρες μου, απ’ τις δυστυχίες μου. Μέχρι εσύ να...»

Δέκα έξι μέρες δίπλα στον άντρα της απαγγέλλοντας τα ονόματα του Θεού.
Αλ Καχάρ, ο Θριαμβευτής.
Οι μουσουλμάνοι λατρεύουν έναν και μοναδικό θεό, τον Αλλάχ. Στην ισλαμική θεολογία χρησιμοποιούνται 99 ονόματα-χαρακτηρισμοί για το θεό, τα οποία εκφράζουν διάφορες όψεις του μεγαλείου του: Άγιος, Δημιουργός, Ισχυρός, Σοφός, Ελεήμων, Συγχωρών κ.λπ. Το 100ό όνομα του θεού το αγνοούμε, γεγονός που υποδηλώνει ότι η γνώση μας για Αυτόν δεν μπορεί ποτέ να είναι πλήρης.
Το μυθιστόρημα είναι στο μεγαλύτερο μέρος του ένας μονόλογος, ένας θεατρικός μονόλογος, όπου η γυναίκα διατρέχοντας όλα τα στάδια της θλίψης, της υπομονής και του πόνου, μετατρέπει τον άντρα της σε δική της πέτρα της υπομονής, καθώς η αναπνοή του κρέμεται από τη διήγηση των μυστικών της. Από την τρυφερότητα στο θυμό και από την φροντίδα στην απελπισία οδηγείται σε μια αγωνιώδη εκμυστήρευση ενώ η πίστη την εγκαταλείπει και έρχεται αντιμέτωπη με την αλήθεια της ζωής της, όχι μόνο σα γυναίκα αλλά και σαν άνθρωπος που υψώνεται πέρα από διλήμματα με μια φωνή θαμμένη για χιλιάδες χρόνια.
Αλ Σαμπούρ, ο καρτερικός.
Κι ο αναγνώστης παρών μπροστά στα συγκλονιστικά γεγονότα που η γυναίκα με πάθος αφηγείται, πρέπει να παραιτηθεί από την αγάπη για τον εαυτό του, το νόμο του πατέρα και την ηθική της μάνας και «με έλεος και φόβο» να αποτιμήσει τη στάση των ηρώων, να δικαιώσει και να απαξιώσει το ψέμα, τη μοναξιά, την απιστία, τον έρωτα και τον πόλεμο. ΄Οσοι δεν ξέρουν να κάνουν έρωτα, κάνουν πόλεμο, λέει στην ηρωίδα η θεία της. Χωρίς να ισχύει υποχρεωτικά και το αντίθετο.
΄Ένα μυθιστόρημα ποιητικό, αφιερωμένο στην αλήθεια, στην απελευθέρωση από την ψευδαίσθηση, αφιερωμένο στην ίδια την ελευθερία του ανθρώπου που ο καθένας, σε όποια ιστορική στιγμή, οπουδήποτε και οποτεδήποτε δικαιούται να υπερασπίζεται. Μια γυναίκα ελεύθερη που μετά από αιώνες σκλαβιάς αποκαλύπτει το πρόσωπό της, αποδέχεται τις σκέψεις και τις πράξεις της, συμφιλιώνεται με την ύπαρξή της και ανοίγει τα φτερά της. Και τότε η Πέτρα της Υπομονής της σπάει…