Σώτη Τριανταφύλλου: Για την αγάπη της γεωματρίας

Για την αγάπη της γεωμετρίας: το πικρότατο χρονικό της νιότης. Κεντρική ηρωίδα είναι η Ανατολή Μπότσαρη που μεγαλώνει όπως μπορεί σε μια μεσοαστική οικογένεια στο κέντρο της Αθήνας… Μια οικογένεια συνηθισμένη – ίσως όχι και τόσο … 1971, 1972, 1973 … 1990, 1999 … Τα γεγονότα : ένας εφηβικός έρωτας, μια εγκατάλειψη, μια ακόμα εγκατάλειψη, δυο αποτυχίες απανωτές. ΄Υστερα αρρώστιες, αναρρώσεις: να γονατίζεις εφτά φορές και να σηκώνεσαι οκτώ … ΄Ισως και να μη σηκώνεσαι την όγδοη φορά… Ακολουθεί μια αυτοκτονία, ο συνηθισμένος εφιάλτης του εγκλεισμού. Πριν απ΄ αυτά, ταπεινώσεις, απώλειες, συμβιβασμοί. Το πικρότατο χρονικό της νιότης. Αυτά λέει το οπισθόφυλλο του βιβλίου. Η Ανατολή Μπότσαρη μεγαλώνει μέσα σε μια οικογένεια συνηθισμένη – ίσως όχι και τόσο. «Δυσλειτουργική οικογένεια: παραβίαση ορίων ανάμεσα στα μέλη της, αδικίες, συμμαχίες ανά δύο, δογματική παιδαγωγική, γελοιοποίηση του «παρία», έλλειψη σεβασμού, έλλειψη επαίνων, συγκεχυμένα μηνύματα, απρόβλεπτη συμπεριφορά, εκφοβισμός, βία». Ο πατέρας αυστηρός, βίαιος και αυταρχικός, παράλληλα ευσυγκίνητος, η μητέρα υποχωρητική και άβουλη, στη σκιά του συζύγου της, «η οικογένεια είναι μια πυρά». Η Ανατολή καθοδηγείται από την αντίληψη που έχει για τα πράγματα, όχι από τα ίδια τα πράγματα και τις καταστάσεις, όπως όλοι μας λίγο ως πολύ. Η παραβατική της συμπεριφορά την οδηγεί στην επιλογή ενός γάμου χωρίς αγάπη ίσως, προκειμένου να αποφύγει το αναμορφωτήριο ή το ψυχιατρείο, ενώ ο σύζυγός της είναι εξίσου βίαιος και αυταρχικός, όπως ο πατέρας της. Η Σώτη Τριανταφύλλου παρακολουθεί τους ήρωες του βιβλίου της με έντονο συναισθηματισμό, εκδηλώνει συμπάθεια και αλληλεγγύη προς την ασυμβίβαστη και ξεχωριστή Ανατολή, ενώ ο συνηθισμένος Παύλος «Είμαι σαν όλους τους άλλους» και η Πέννυ με τη «χαρούμενη αμυαλιά της» και «τα απλά, εγκόσμια διλήμματά της» συγκεντρώνουν συναισθήματα συμπόνοιας, ίσως και οίκτου. Η λέξη που χαρακτηρίζει το βιβλίο αυτό είναι η έπαρση. «Η Ανατολή είναι σνομπ». «Οι άνθρωποι που δεν μιλούν έχουν άραγε κάτι να πουν;». Ενώ αυτοί που μιλούν, άραγε έχουν; «Το ροκ εν ρολ και η γεωμετρία είναι για μένα μια παρηγοριά. ΄Εχω μεγάλη ανάγκη από παρηγοριά». Καθώς διάβαζα το βιβλίο αυτό, ήλθε στο νου μου η μαγευτική ταινία του Στήβεν Σπίλμπεργκ «Πιάσε με αν μπορείς» και ο χαρισματικός πρωταγωνιστής της, ο Φρανκ. ΄Ενας ασυνήθιστος νέος, που μεταμόρφωσε τη θλίψη σε φαντασία, την παρανομία και την εξαπάτηση σε γοητεία, τη μοναξιά σε ζεστασιά. Η αγάπη της Ανατολής για τη γεωμετρία μας φέρνει σε επαφή με την αρχή της απροσδιοριστίας (σελ. 126), την εντροπία (σ.σ. 171,237 και 266), τη θεωρία του χάους (σελ. 289), το 5ο αίτημα του Ευκλείδη (σελ. 283) και την εικασία του Πουανκαρέ. Κι ενώ στην αρχή διαπιστώνει ότι «Οι διαφορετικοί άνθρωποι δεν έχουν τι να πουν μεταξύ τους: οι διαφορετικοί άνθρωποι βαριούνται ο ένας τον άλλον», σύντομα αλλάζει γνώμη. Παντρεύεται το Μιχάλη, για τον οποίο λέει «μας στενοχωρούσε το πόσο μακριά βρισκόμασταν ο ένας από τον άλλον. Και το πόσο είμασταν διαφορετικοί». Η Ανατολή ήθελε να ταξιδέψει και να εξερευνά τους ωκεανούς, το 2000 τη βρίσκει «παίκτρια σ΄ ένα παιχνίδι χαμένο, κι όμως παίκτρια». Ωστόσο, όπως και η ίδια διαπιστώνει «Κι εγώ δεν είμαι αυτή που ήμουν. ΄Οσο περνάει ο καιρός μοιάζω όλο και λιγότερο σ΄ αυτό που ήμουν». Η Ανατολή είναι θυμωμένη, ξεχειλίζει από μέσα της η οργή, η μοναξιά αλλά και η θλίψη, παραμένει όμως εγκλωβισμένη στη ζωή που η ίδια τελικά έχει επιλέξει. Οι διέξοδοι που αναζητά δεν της δίνουν φτερά, την οδηγούν στην απογοήτευση. Γιατί, σε αντίθεση με τον χρόνο που ταξιδεύει μέσα στο χώρο, η Ανατολή παραμένει προσκολλημένη στο τότε, στο κάποτε, κι αυτό δεν μπορεί να είναι αρκετό ούτε για την ίδια ούτε για τον αναγνώστη.